Thanh Lam's Vocal Analysis

Voice type: Mezzo Soprano
Vocal range: C3 - F#5 (2 octaves 3 notes)

Supported range: F3/F#3 - A4/Bb4
Lowest/Highest supported note: F3 / Bb4 / C#5
Highest resonant belt: A4
Highest mixed note: Eb5

-I INTRODUCTION

         Thanh Lam là một trong 4 diva của Việt Nam. Cô nổi bật với chất giọng rất mạnh mẽ cùng âm lượng lớn. Năm 1991, Thanh Lam đoạt giải thưởng lớn trong cuộc thi Đơn ca nhạc nhẹ toàn quốc lần thứ 2. 12/1997, Thanh Lam đánh dấu cột mốc quan trọng khi là nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên thực hiện tour diễn cá nhân bằng cách tổ chức liveshow Cho em một ngày. 11/1/2007, Thanh Lam được phong tặng Nghệ sĩ ưu tú. Một số album tiêu biểu của cô như Gọi tên bốn mùa, Em và tôi, Nắng lên,...

-II STRENGHTS AND WEAKNESSES

Strengths:

• Có thể support đến F3 ở quãng trầm với chest placement và projection tốt
• Có thể support và tạo resonance đến A4, thỉnh thoảng là Bb4
• Mask placement được duy trì ở B4 dù đã có throat tension
• Nasality gần như không xuất hiện trong giọng hát
• Từng support được B4 trên head voice với vocal projection rất forward
• Duy trì được support khi đi từ mixed voice xuống A3, đôi khi là G3
• Chất giọng rất mạnh mẽ và có độ khàn đặc trưng

Weaknesses:

• Thường bị hạ thanh quản khá nhiều từ E3 trở xuống
• Thường push giọng hát rất nhiều từ Bb4 trở lên
• Đôi khi sử dụng laryngeal vibrato làm ảnh hưởng khá nhiều đến support
• Strain nhiều và high larynx từ C5 trở lên
• Head voice thiếu connect và hơi airy, head voice có thể trở nên squeeze ở octave thứ 5
• Thiếu sự đầu tư và phát triển kỹ năng agility

-III OVERALL ANALYSIS

       Trong bộ tứ diva, cùng với Trần Thu Hà, Thanh Lam cũng là ca sĩ có chest voice rất phát triển. Điều này khá đúng với lý thuyết rằng những ca sĩ sử dụng chest dominant mixed voice với placement thấp thường có chest voice muscles phát triển. Ở quãng trầm, support của Thanh Lam ổn định nhất từ G3 trở lên, dù không đi kèm với resonance nhưng với chest placement tốt, những note từ B3 đến G3 không gây cho cô nhiều khó khăn. Điều đó có thể nghe thấy ở Bb3 trong Bên em là biển rộng, Bb3 trong Im lặng đêm Hà Nội, Bb3 trong Sắc màu, Bb3 trong Giấc mơ trưa, A3 trong Mái đình làng biển, A3 trong Ngôi sao cô đơn, A3 trong Em ơi Hà Nội phố, A3 trong Im lặng đêm Hà Nội, A3 trong Bên em là biển rộng, G3 trong Sắc màu, G3 trong Ngôi sao cô đơn, G3 trong Độc thoại Thị Màu, G3 trong Im lặng đêm Hà Nội. Thỉnh thoảng thì Thanh Lam không duy trì được support hoặc support bị shallow tại G3 vì gặp vấn đề trong việc kết nối với breath support như tại G3 trong Bên em là biển rộng và G3 trong Im lặng đêm Hà Nội. Với những note dưới G3, tuy những note F#3 không xuất hiện trong phạm vi những phần trình diễn được phân tích, thế nhưng Thanh Lam nhiều lần cho thấy cô có thể support được F3 với support và projection có thể ngang ngửa những note G3. Một số supported F3s của Thanh Lam như note F3 trong Mong anh về, note F3 khác cũng trong Mong anh về, note F3 khác nữa cũng trong Mong anh về, F3 trong Ngôi sao cô đơn, F3 trong Giọt nắng bên thềm, note F3 khác cũng trong Giọt nắng bên thềm, F3 trong Giấc mơ trưa, F3 trong Sắc màu, note F3 khác cũng trong Sắc màu, F3 trong Em ơi Hà Nội phố, note F3 khác cũng trong Em ơi Hà Nội phố, note F3 khác cũng trong Em ơi Hà Nội phố. Dù nhiều lần support được F3, thế nhưng những lần mất support tại note này cũng không ít. Nguyên nhân chủ yếu là do Thanh Lam muốn duy trì âm lượng của những note trầm của mình nên cô đã đẩy air pressure nhiều hơn một chút, nhưng do support không chắc chắn nên đã kéo theo hiện tượng low larynx. Điều đó có thể nghe thấy ở note F3 trong Em ơi Hà Nội phố, note F3 khác cũng trong Em ơi Hà Nội phố, F3 trong Ngôi sao cô đơn, F3 trong Giọt nắng bên thềm. Nhưng do vốn đã có chest placement tốt và support ở quãng trầm không hề tệ, Thanh Lam đôi khi chỉ bị low larynx nhẹ tại F3 như note F3 trong Mong anh về, F3 trong Sắc màu. Dưới F3, Thanh Lam hoàn toàn mất breath support và luôn low larynx, tonality vì thế mà trở nên mờ cộng với mất projection đáng kể. Ví dụ như note E3 trong Im lặng đêm Hà Nội, E3 trong trong Ngôi sao cô đơn, E3 trong Độc thoại Thị Mầu, E3 trong Giọt nắng bên thềm, D3 trong Giọt nắng bên thềm, D3 trong Em ơi Hà Nội phố, note D3 khác cũng trong Em ơi Hà Nội phố, note D3 khác cũng trong Em ơi Hà Nội phố, D3 trong Im lặng đêm Hà Nội, C3 trong Mong anh về (airy).
       Quãng trung của Thanh Lam có support ổn định đến A4.Với cách mix tuy rất chesty nhưng placement nằm nhiều ở mask đã làm cho âm thanh vừa tỏa rộng mạnh mẽ vừa project khá tốt. Độ mở tốt và soft palate nhấc gần như luôn luôn cũng là hai nhân tố quan trọng giúp Thanh Lam có thể tạo ra resonance ở quãng trung, rõ nhất là từ F#4/G4 đến A4. Những resonant note của Thanh Lam ở quãng trung như G4 trong Bên em là biển rộng, G4 trong Ngôi sao cô đơn, G4 trong Mong anh về, G#4 trong Sắc màu, A4 trong Em ơi Hà Nội phố, A4 trong Ngôi sao cô đơn. Vấn đề ở đây là do air pressure nhiều khi hơi nhiều, gặp vấn đề với laryngeal vibrato, hay đơn giản chỉ là breath control không đủ tốt để tạo ra resonance, cho nên đôi khi những note quãng trung chỉ có thể gọi là supported. Điều đó có thể nghe thấy ở note F4 trong Em ơi Hà Nội phố, F4 trong Sắc màu, F#4 trong Mái đình làng biển, G4 trong Im lặng đêm Hà Nội, G4 trong Tôi đi tìm trái tim, A4 trong Im lặng đêm Hà Nội, A4 trong Em ơi Hà Nội phố, A4 trong Độc thoại Thị Mầu, A4 trong Giọt nắng bên thềm, A4 trong Tôi đi tìm trái tim, note A4 khác cũng trong Tôi đi tìm trái tim. Ở A4, throat tension thỉnh thoảng cũng có thể xuất hiện khi Thanh Lam hát với âm đóng như tại note A4 trong Im lặng đêm Hà Nội làm cho âm thanh hơi strain nhẹ, hoặc thỉnh thoảng do khá closed throat và push nên có throat tension dù support vẫn phần nào hiện diện như note A4 tại Mong anh về, A4 trong Giọt nắng bên thềm, A4 trong Im lặng đêm Hà Nội. Ở Bb4, Thanh Lam gần như chưa từng tạo ra resonance vì ngoài những vấn đề đã nói trước đó thì với cách mix quá chesty như thế này sẽ rất khó để support những note từ khoảng Bb4 trở lên, việc này cũng có thể nếu Thanh Lam có kỹ năng breath control thực sự xuất sắc, nhưng sự thực không được như vậy. Một số supported Bb4 của Thanh Lam như note Bb4 trong Mong anh về, Bb4 trong Giấc mơ trưa. Có những note Bb4 vừa có throat tension vừa kèm theo shallow support như trong Tôi đi tìm trái tim, Bb4 trong Giấc mơ trưa, Bb4 trong Em ơi Hà Nội phố. Nhìn tổng quát, Thanh Lam khá throaty và strain tại Bb4, âm thanh đôi khi cũng trở nên shouty như Bb4 trong Bên em là biển rộng, note Bb4 khác cũng trong Bên em là biển rộng, Bb4 trong Im lặng đêm Hà Nội, Bb4 trong Tôi đi tìm trái tim, Bb4 trong Em ơi Hà Nội phố. Có một video trên Youtube rất hay khi đặt note Bb4 của Thanh Lam bên cạnh 3 vocalists rất tốt ở Hàn Quốc là Ailee, Song SeungYeon và Sohyang để so sánh. Dù không công bằng khi so sánh 3 soprano và 1 mezzo soprano trên cùng 1 note nhưng hãy tạm bỏ qua điều đó, nếu nghe kỹ 3 ca sĩ Hàn Quốc, tất cả đều có resonance rất tốt ở note Bb4, tuy nhiên Sohyang do placement cao không phù hợp để belt note Bb4 nên nghe âm thanh thiếu độ bao trùm. Ngược lại, note Bb4 của Thanh Lam ngoài việc không mở được như 3 người trước thì support cũng không đầy và hơi throaty, vibrato của cô lại wobble và thuộc dạng laryngeal vibrato.
        Theo lý thuyết, càng lên cao, nếu không thể sử dụng balance mix thì nên chuyển sang heady mix để giọng hát nhẹ nhàng hơn nhờ đó sẽ người ca sĩ sẽ dễ dàng để support những note ở quãng cao hơn. Thanh Lam lại khác, ở quãng cao, cô không hề có dấu hiệu mix heady hơn mà thay vào đó cô push giọng hát để hit note. Chính vì lẽ đó mà Thanh Lam không cho thấy nhiều sự thoải mái khi hát ở quảng này. Những note B4 của Thanh Lam thường shouty, hơi high larynx và throaty dù nhìn chung thì mask placement vẫn được giữ ở những strained B4 đó. Điều này có thể nghe rõ ở note B4 trong Mái đình làng biển, B4 khác cũng trong Mái đình làng biển, B4 trong Ngôi sao cô đơn, B4 trong Có đôi. Ở C5, larynx bị đẩy lên rất nhiều và hoàn toàn không có support với rất nhiều throat tension, tiêu biểu như note C5 trong Mái đình làng biển và C5 trong Em ơi Hà Nội phố. Trong phạm vi những bài analysis, chưa ghi nhận được bất kỳ note cao nào trên C5 của Thanh Lam. Điều đó cũng dễ hiểu vì hiện tại Thanh Lam đã cận kề 50 tuổi, trong khi những note C5 của cô lại quá strain và rất tốn sức, thế nên có thể giải thích tại sao cô không chọn hát những note trên C5 nữa.
        Khi nói đến head voice, với cách hát hừng hực lửa với những note belt với âm lượng lớn và rất chesty, head voice rõ ràng không được Thanh Lam sử dụng nhiều. Chính vì vậy, cách head voice muscles không cho thấy chúng được tập luyện thường xuyên nên head voice của Thanh Lam hơi thiếu connect một chút dù vẫn có projection ổn. Trong phần trình diễn Mái đình làng biển. Thanh Lam có thể cho thấy cô có thể support được B4 ở đây và ở đây, note C#5 head voice cùng bài thì lại closed throat và squeeze nhiều nơi cổ. Đoạn head voice trong Sao chẳng về với em không tệ nhưng chưa có support đúng nghĩa vì closed throat (cũng có thể đó Thanh Lam cố tình làm vậy để phù hợp với bài hát). Vì quá ít khi hát head voice nên supported range có head voice của Thanh Lam vẫn chưa thể xác định rõ. Về agility, đoạn vocal run trong Mong anh về, dù hơi lướt note nhưng đoạn vocal run đó vẫn ổn về pitch. Đoạn run ngắn trên head voice trong Sao chẳng về với em nét hơn nhưng vẫn còn lướt note nhẹ. Do tư liệu về agility quá ít ỏi, dựa vào những đoạn vocal runs hiện có, tạm thời sẽ đánh giá kỹ năng agility của Thanh Lam là Weak/Average, sau này nếu có nhiều tư liệu hơn sẽ tiến hành điều chỉnh.
       Thanh Lam với cách mix nhiều chest voice kể cả lên cao hay xuống thấp, việc này vô tình cho phép cô kết nối từ mixed register xuống low register khá dễ dàng đến G#3/A3. Trong Giọt nắng bên thềm, Thanh Lam đi từ G4 xuống G3 với support, chỉ đến F3 low larynx mới xuất hiện. Hay cũng trong Giọt nắng bên thềm, Thanh Lam đi 1 octave từ A4 xuống A3 và tất cả các note đều mang support. Tuy nhiên, có có những lần cô hơi bị low larynx khi thực hiện vocal connection xuống G3 do bởi thói quen hát với âm lượng lớn nên Thanh Lam đẩy thanh quản xuống để giữ âm lượng như lúc cô đi từ E4 xuống G3 trong Im lặng đêm Hà Nội và đoạn vocal connection tương tự cũng trong Im lặng đêm Hà Nội nhưng lần này note G3 bị mất breath support và hơi mờ, low larynx có xảy ra nhưng rất nhẹ.

- IV OVERALL ASSESSMENT

- V RATING

Rank D+

-VI BEST PERFORMANCE(S)

*Chân thành cảm ơn bạn Love, Thanh long Nguyen ngoc, và levan 

vì những đóng góp của các bạn cho bài analysis